Độ lệch pha là gì? Tìm hiểu hiện tượng và cách xử lý trong hệ thống điện 3 pha

Trong lĩnh vực điện, “độ lệch pha” là một khái niệm quan trọng, đặc biệt liên quan đến hệ thống điện 3 pha. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn về độ lệch pha, tại sao lại xảy ra hiện tượng lệch pha, các ảnh hưởng đối với hệ thống và cách cân bằng pha điện để đảm bảo hiệu quả của thiết bị điện.

Độ lệch pha là gì?

Độ lệch pha chính là sự chênh lệch về góc pha hoặc điện áp giữa các pha trong hệ thống điện 3 pha. Theo lý thuyết, các pha trong hệ thống điện 3 pha cần cách nhau đúng 120 độ. Tuy nhiên, trong thực tế, trường hợp các pha không đồng đều có thể xảy ra và gây ra hiện tượng mất cân bằng điện áp hoặc sự lệch pha.

Khi xảy ra độ lệch pha, điện áp trên các dây pha không còn cân bằng. Điều này dẫn đến dòng điện trong dây trung tính xuất hiện mà lẽ ra không nên có. Điện áp đặt lên các thiết bị bị dao động, dẫn đến việc vận hành không ổn định và có nguy cơ gây hỏng hóc.

Nguyên nhân gây ra lệch pha trong hệ thống điện 3 pha

Lệch pha do đứt dây pha

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra độ lệch pha là do dây điện của một hoặc hai pha bị đứt hoặc tiếp xúc kém, không đảm bảo kết nối đầy đủ. Khi một dây pha bị đứt, điện áp ở hai dây còn lại sẽ được “đẩy” sang dây bị đứt, tạo tình trạng điện áp thấp và không cân bằng giữa các pha.

Nếu hiện tượng đứt dây pha xảy ra ở động cơ 3 pha, động cơ sẽ không thể hoạt động bình thường. Động cơ có thể phát ra tiếng kêu lạ, không quay, hoặc vận hành với hiệu suất rất thấp. Đặc biệt, nếu hai dây pha bị đứt mà không có dây trung tính nối vào, động cơ sẽ hoàn toàn không phản ứng.

Lệch pha do quá tải một dây pha

Một nguyên nhân khác có thể gây ra lệch pha là khi một dây pha trong hệ thống bị quá tải. Trường hợp này thường xuất hiện khi các thiết bị tiêu thụ điện trong một pha tiêu thụ nhiều hơn so với các pha còn lại, dẫn đến dòng điện sử dụng không đều giữa các pha.

Hậu quả của hiện tượng này là điện áp ở dây pha bị quá tải sẽ thấp hơn so với các pha còn lại. Mặc dù thiết bị vẫn có thể hoạt động, nhưng hiệu suất sẽ giảm và tuổi thọ thiết bị cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Ảnh hưởng của việc mất cân bằng pha trong điện 3 pha

Sự mất cân bằng pha trong hệ thống điện 3 pha có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng:

Hư hỏng thiết bị
Điện áp không ổn định khiến thiết bị điện hoạt động ở mức điện áp cao hoặc thấp hơn 220V quy chuẩn, làm cho thiết bị hư hỏng hoặc giảm tuổi thọ.
Tăng nhiệt độ mô tơ
Động cơ 3 pha sẽ chạy với nhiệt độ cao hơn mức định mức khi hệ thống mất cân bằng pha. Điều này có thể làm giảm hiệu quả hoạt động, gây cháy lớp cách điện hoặc hỏng mô tơ.
Mất hiệu suất và tổn thất điện năng
Hiệu quả của hệ thống điện giảm sút, tổn thất điện năng tăng lên do dòng điện chênh lệch giữa các pha và khoảng cách đường dây sử dụng dài. Các thiết bị như aptomat có thể liên tục ngắt điện do quá tải, làm giảm hiệu quả công việc và tăng chi phí vận hành.
Mất cân bằng công suất
Khi độ lệch pha vượt quá mức cho phép, các pha không còn tương xứng nhau, làm ảnh hưởng đến việc phân phối công suất định mức của các máy móc và thiết bị tiêu thụ điện trong hệ thống.

Cách cân bằng pha điện 3 pha

Vậy làm thế nào để xử lý tình trạng mất cân bằng pha điện? Dưới đây là hướng dẫn cách cân bằng pha điện để giảm độ lệch pha trong hệ thống:

Đo đạc dòng điện của từng pha
Bật tất cả các thiết bị tiêu thụ điện trong hệ thống, sau đó sử dụng các thiết bị đo đạc chuyên dụng để kiểm tra dòng điện giữa các pha. Việc này giúp bạn xác định mức độ chênh lệch giữa các pha.
Đều hóa phụ tải giữa các pha
Dựa vào các thông số đã đo được, tiến hành sắp xếp, thay đổi phụ tải giữa các pha sao cho dòng điện giữa các pha cân bằng. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng quá tải và đảm bảo hiệu suất ổn định.
Kiểm tra và giảm sự chênh lệch
Theo tiêu chuẩn, độ lệch dòng điện cho phép trong hệ thống điện 3 pha chỉ được tối đa là 15%. Nếu độ lệch lớn hơn giá trị này, bạn cần tiến hành cân chỉnh và đo lại để đảm bảo tính ổn định.
Sử dụng hệ thống điện áp ổn định
Một khi các pha được cân bằng, hệ thống điện sẽ hoạt động trơn tru hơn. Đường dây trung tính không còn bị quá nóng như trước đây. Đồng thời, hệ thống điện sẽ hạn chế hiện tượng nhảy aptomat hoặc tiêu thụ điện năng lãng phí.

Cân chỉnh pha không chỉ giúp bảo vệ các thiết bị khỏi hỏng hóc mà còn mang lại hiệu quả kinh tế, tiết kiệm chi phí điện năng, cải thiện hiệu suất làm việc của hệ thống điện tổng thể.

Kết luận

Độ lệch pha trong hệ thống điện 3 pha là một vấn đề mang tính kỹ thuật cao nhưng lại có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của các thiết bị điện và hiệu suất công việc. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục độ lệch pha không chỉ giúp hạn chế thiệt hại, giảm chi phí mà còn góp phần tăng tuổi thọ của thiết bị.

Hãy chú ý kiểm tra định kỳ sự cân bằng giữa các pha điện trong hệ thống của bạn, đồng thời thực hiện các biện pháp tối ưu hóa để đảm bảo vận hành hiệu quả. Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu thêm về các khái niệm điện tử khác như trình độ văn hóa là gì hoặc những nội dung thú vị như NSFW là gì viết tắt của từ gì hoặc có nghĩa là gì, hãy ghé thăm website chính thức của chúng tôi.

Tài liệu tham khảo

Bài viết gốc: Hệ thống điện 3 pha và độ lệch pha. Sưu tầm.
trình độ văn hóa là gì
NSFW là gì viết tắt của từ gì hoặc có nghĩa là gì – Khám Phá Thế Giới Thú Vị của Nội Dung Nhạy Cảm

Độ lệch pha là gì? Tìm hiểu hiện tượng và cách xử lý trong hệ thống điện 3 pha